Rusya'da eylülde düzenlenecek 4. Hazar Zirvesi öncesinde Azerbaycan ile petrol arama anlaşması yapan İran, Hazar Denizi'nde etkinliğini arttırmayı hedefliyor.
Hazar Denizi'nin hukuki statüsünün tartışılacağı 4. Hazar Zirvesi'nde, petrol ve doğalgaz rezervlerinin kullanımı ve paylaşımına yönelik kararların alınması bekleniyor.
Konuyu AA muhabirine değerlendiren Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Güvenlik Danışmanı Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, "Ukrayna krizi ve Ortadoğu'da yaşanan gelişmelerin ardından Hazar bölgesi, Batı için en önemli alternatiftir" dedi.
Ukrayna krizinin enerji güvenliği hususunda Avrupa'yı endişeye sevk ettiğini belirten Caşın, "Rusya gazının telafisi düşünüldüğünde 3 alternatif var. Birincisi Hazar, ikincisi Akdeniz, üçüncüsü Ortadoğu'dur" diye konuştu.
Ortadoğu'nun şu an siyasi istikrarsızlık içinde olduğunu söyleyen Caşın, Akdeniz'in ise Avrupa için bir alternatif olmasının en az 10 seneyi bulacağını belirtti ve "O halde en yakın çözüm Hazar olabilir" ifadesini kullandı.
Tarafların Hazar'ın statüsü konusunda zirvede mutabakata varabileceğine işaret eden Caşın, "İran nükleer pazarlıkta geri adım atarak, Batı'ya doğru bir adım yaklaşınca yaptırımlar yaklaşık 7 milyar dolar düştü. Bugün ise İran, bütün fırsatları kullanmanın yolunu açık tutuyor" dedi.
İran'ın Hazar politikası
İstanbul Okan Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mübariz Hasanov ise İran'ın, Hazar'ın göl statüsünde olduğunu, 5 eşit kısma bölünmesi ve doğal kaynaklardan da eşit pay alınması gerektiğini savunduğunu söyledi. Hasanov, "Fakat bu çok gerçekçi bir yaklaşım değil" dedi.
Petrol ve doğalgaz kaynaklarının Hazar Denizi'nin orta ve kuzey kesimlerinde bulunduğuna işaret eden Hasanov, "Asıl doğal kaynaklar İran'ın sahip olduğu, olabileceği alanlardan çok uzak. Hazar Denizi'nin güneyinde, İran'ın sınır bölgesinde çok fazla, en azından bilinen, petrol ve doğalgaz kaynakları yok" diye konuştu.
Devam etmekte olan Şah Deniz Projesi'nde İran'ın yüzde 10 pay sahibi olduğuna dikkati çeken Hasanov, İran'ın Hazar'da temel hedefinin ekonomik çıkarlarını artırmak olduğunu ve taraf devletlerin mutabakata yakın olmadığını düşündüğünü belirtti.
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ve İran Hazar Petrol Arama ve Üretim Şirketi arasında Hazar Denizi'nde petrol arama ve üretimi konusunda geçtiğimiz günlerde işbirliği protokolü imzalanmıştı.
|