Kocaeli Şairler ve Yazarlar Birliği tarafından her yıl Türkiye dışındaki Türk edebiyatlarına yönelik olarak düzenlenen konferansların üçüncüsü önceki gün Leyla Atakan Kültür Merkezi Dr. Şefik Postalcıoğlu Konferans Salonu’nda gerçekleşti.
TÜRK EDEBİYATI
Geçen yıllarda Doğu Türkistan ve Uygurlar ile Kerkük Türkçesi konulu konferanslar düzenlediklerini hatırlatan Dernek Başkanı Alptekin Cevherli, önümüzdeki yıllarda da diğer Türk edebiyatlarına yönelik üyelerini ve katılanları bilgilendirmeye yönelik konferanslarına devam edeceklerini ifade etti.
11 KİTAP YAZDI
Toplantıya konuşmacı olarak katılan Azerbaycan İlimler Akademisi öğretim üyesi Doç. Dr. Pervana Mamedli, Güney Azerbaycan ve Güney Azerbaycan Türk Edebiyatı ile ilgili olarak geniş bilgi verdi. Konu hakkında 11 kitabı olan Mamedli ayrıca bu konuda pek çok ödülün de sahibi.
TÜRK HAKİMİYETİ
Doç. Dr. Pervana Mamedli yaptığı konuşmada, “Yaklaşık 1200 yıl boyunca Türk hakimiyetinde kalan bugünkü İran topraklarında 11 hanedan hüküm sürmüştür. Bunların 9’u Oğuz soyludur. Farslar bugün olduğu gibi geçmişte de daima azınlık olmuşlardır. Ancak Fars edebiyatı dönem dönem saray dili olarak kullanılsa da Safeviler döneminde özellikle de Şah İsmail döneminde saray dili Türkçe olmuş ve Farsça konuşmak yasaklanmıştır” dedi.
AZERBAYCAN’I BÖLDÜLER
Mamedli ,“1828 Türkmençay Antlaşması’yla Azerbaycan’ın kuzeyi (bugünkü Azerbaycan toprakları) Rusya’ya bırakılmış güneyi ise bağımsız olarak bir süre devam etse de İngiliz işgaliyle birlikte Fars Pehlevi idaresine girmiştir. İkinci Dünya Savaşı ardından bölge ABD ve Rusya arasında yeniden paylaşılmış ve yeni kurulan Birleşmiş Milletlerin ilk görevi Azerbaycan’ın bölünmesini hukukileştirmek olmuştur. Böylece Azerbaycan dünya sulhuna feda edilmiştir. Bu dönemde olan bağımsızlık hareketleri ve kurulan devletler ise kanlı bir şekilde yıkılmıştır” açıklamasında bulundu.
TÜRKLERİN TERCİHİ
Humeyni rejimi ise iktidarı ele geçirince çoğunluğu oluşturan halkın desteğini sağlamak için Anayasa’ya Türkçe’nin Farsça’nın yanında resmi dil olduğu ifadesini eklemesine rağmen bu hiçbir zaman uygulamaya geçmemiştir diyen Mamedli “Kamusal alanlarda Türkçe evrak kullanılmamış ve devlet dairelerinde Farsça konuşmak zorunlu tutulmuştur. Buna karşın Türkler de tepki olarak aruz vezni ile şiir yerine hece ölçülü şiiri tercih ederek millî edebiyatlarını koruma yoluna gitmişlerdir” değerlendirmesinde bulundu.
TÜRKLÜK BİLİNCİ
Mamedli, “Bugün Güney Azerbaycan’da başta Varlık Dergisi olmak üzere Fars alfabesiyle Türkçe çeşitli yayınlar yayınlansa da gereken seviyede değildir. Ancak gençler arasında Türklük bilinci oldukça yaygındır. Örneğin Traktör isimli Güney Azerbaycan futbol kulübünün maçları bir millî kimlik ifade tarzı haline gelmiştir. Bu maçları internetten izlerseniz oldukça ilginizi çekecektir, eminim.” dedi.
EKOLOJİK FELAKET
Doç. Dr. Mamedli, “Bugün için Güney Batı Azerbaycan’ın başkenti olarak bilinen ve Türkiye’nin doğu sınırlarının karşısı olan Urumiye bölgesine İran Devleti’nin göz yumması veya desteğiyle İran’ın Kürdistan eyaletinden yoğun bir göç yaşanmaktadır. Buna karşın aynı zamanda dünyanın en büyük ikinci gölü olan Urumiye Gölü ise hatalı kullanım nedeniyle hızla kurumakta ve dünya çapında bir ekolojik felaket yaşanmaktadır.
Bölgede yaşayan Türk halkı ise bu kuraklık nedeniyle tarım yapamamakta ve hızla bölgeyi terk etmeye zorlanmaktadır” dedi. Konferans ardından Kocaeli İl Kültür Müdürü Adnan Zamburkan tarafından bir plaket takdim edildi./kocaeligazete/