Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA), Azerbaycan’da arıcılık, süt sığırcılığı ve buğday yetiştiriciliği alanında yaptığı çalışmalarla tarım sektörünü destekliyor.
Azerbaycan, petrol ve doğalgazkaynaklarının sağladığı refah artışıyla birlikte diğer sektörlerin gelişimine özel önem veriyor. TİKA da "Bal-Süt-Ekmek" üçlemesiyle arıcılık, süt sığırcılığı ve buğday yetiştiriciliği alanında uyguladığı projelerle Azerbaycan’da tarımın gelişmesine destek veriyor. Azerbaycan’da bal fiyatları yeterince ucuz değil, çünkü bal üretimi az ve Sovyet mirası idari yapılanma içinde arıcılıkla ilgili kurumlar yer almadığından ülkede henüz arıcılığa özel bilimsel idari yapılanma oluşmuş değil.
TİKA tarafından hem konuyla ilgilenen sivil ve resmi yapılara eğitim ve malzeme desteği sağlanıyor hem de arıcılığın geliştirilmesi için köylülere arı kolonileri, kovanlar ve arıcılık setleri dağıtılarak arıcılık eğitimleri veriliyor. 2012-2014 yılları arasında kuzey, batı ve güneybatı bölgelerinde 400 çiftçi eğitildi. Toplam 3 bin kovan ve arıcılık seti, arı kolonileriyle birlikte bu çiftçilere hibe edilerek, teknik takibi yapıldı.
2015 yılı içinde projenin 4. aşamasına geçilerek toplam 4 bin kovana ulaşılması için çalışmalar devam ediyor. Diğer tarımsal faaliyetlerin yanı sıra yılda birkaç ay zaman ayırarak arıcılıkla ilgilenen çiftçilerin pek çoğu aylık 500 dolara yakın gelir elde edebiliyor. Kovan sayısını artırarak profesyonel arıcılığa geçiş yapanlar da var. Arıcılara markalaşma desteği sağlamak ve konuyla ilgili laboratuvarların kurulmasını sağlamak üzere yetkili makamlarla görüşmeler devam ediyor.
Azerbaycan’da süt hayvancılığının gelişmesi için ihtiyaç duyulan soy ıslahı ve soy kütüğü çalışmaları ise henüz başlangıç aşamasında. Bizim Holştayn Süt Hayvancılığının Geliştirilmesi Projesi’yle ilk defa kayıtlı hayvan-ahır kütük sistemi başlatıldı. Süt hayvancılığının geliştirilmesi için 60 çiftçi eğitildi. 40 kişilik çiftçi grubuna 80 büyükbaş hayvan, traktör ve tarım aletleri takımı, yem stoku hibe edildi. Türkiye’den getirilen gen-Türk spermaları ile hayvanlarınücretsiz suni tohumlaması yapılarak, yüksek süt verimine sahip hayvan soyunun kalitesikorunmaya çalışılıyor.
Yaklaşık 150 hayvana ulaşan kayıtlı süt sığırlarından günde ortalama 30 litre süt alınabiliyor. Farklı köylerde küçük aile işletmeleri olarak yer alan bu çiftçilere Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği işbirliğinde devamlı danışmanlık desteği ve eğitim verilirken, ortaklaşa peynir, yağ ve kaymak üretimine yönelik gelecek planlamaları da TİKA tarafından teşvik ediliyor. Ayrıca Azerbaycan İktisat ve Sanayi Bakanlığı’nın hayvancılık alanında başlattığı pilot işletme projesine de danışmanlık desteği sağlanarak büyük ölçekli yatırımlara da katkı sağlanıyor.
Tohumculuğun geliştirilmesi için Türkiye’deki başarılı tohum türlerinin Azerbaycan’da tecrübeedilip dağıtıldığı çalışmalar da 1992 yılından bu yana fasılalarla devam ediyor. Son yıllardapilot tahılcılık ve tohumculuk işletmelerine hayati önemi haiz danışmanlık desteği veriliyor./iha/
|
